Λιλί, Ζαν-Μπατίστ ή Λούλι, Τζιοβάνι Μπατίστα

(Jean-Baptiste Lulli ή Giovanni Battista Lulli, Φλωρεντία 1632 – Παρίσι 1687). Ιταλός συνθέτης, γαλλικής υπηκοότητας. Το 1646 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου σπούδασε βιολί, τραγούδι και χορό και αναδείχτηκε στην Αυλή του Λουδοβίκου ΙΔ’, αρχικά ως baladin και αργότερα ως συνθέτης και διευθυντής του συγκροτήματος των petits violons. Στη συνέχεια σπούδασε κλαβεσέν και φούγκα, διατηρώντας για μεγάλο χρονικό διάστημα τα χαρακτηριστικά της ιταλικής σχολής, η οποία συνδεόταν με χαλαρούς δεσμούς με την αντιστικτική τεχνική. Το 1661, αποκτώντας τη γαλλική υπηκοότητα, ο Λ. ανέλαβε τη θέση του αρχιμουσικού της βασιλικής οικογένειας. Με την είσοδό του στο εκλεπτυσμένο περιβάλλον του γαλλικού πνεύματος, έγινε ο συνθέτης του Κορνέιγ και προπάντων του Μολιέρου. Με τον τελευταίο συνδέθηκε με στενή φιλία και συνέθεσε πολλά μπαλέτα, τα οποία παρεμβάλλονταν στις κωμωδίες του. Δείχνοντας όλο και μεγαλύτερη προτίμηση στο μουσικό θέαμα, εξελίχθηκε σε πρωτεργάτη του γαλλικού λυρικού θεάτρου, εφαρμόζοντας στην tragédie lyrique τις αισθητικές αρχές της εποχής του, που μορφοποιήθηκαν στην ενότητα των τριών κυρίων συστατικών του θεάματος: του πνευματώδους λογοτεχνικού κειμένου, του σκηνικού χορογραφικού πλούτου και της υποβολής της μουσικής. Το 1672 ίδρυσε τη Βασιλική Μουσική Ακαδημία (Académie Royale de la Musique), μέσω της οποίας άσκησε ουσιαστικά μονοπώλιο στη μουσική της εποχής του. Μεταβαίνοντας από το μπαλέτο στο μελόδραμα, καθιερώθηκε το 1673 με την όπερα Κάδμος και Ερμιόνη και συνέχισε με τον Θησέα (1675), τον οποίο ακολούθησαν τα μελοδράματα Βελλερεφόντης (1679), Περσεφόνη (1680), Περσέας (1682), Αμαντίς ντε Γκολ (1684), Poλάνδος (1685) και Αρμίδα (1686), που εγκαινίασαν μια νέα εποχή του γαλλικού μελοδράματος, συγκεντρωμένη στο αριόζο του τραγουδιού, στην ευστροφία της απαγγελίας με μουσική, που αξιοποιείται ως δραματικό στοιχείο, στην ορχηστρική επένδυση, που είναι στενότερα δεμένη με τα δρώμενα επί σκηνής σε μια συμβίωση του ποιητικού κειμένου (ο Λ. συνεργάστηκε με τον πιο προικισμένο Γάλλο λιμπρετίστα της εποχής, Φιλίπ Κινό) και της μουσικής, απαλλαγμένης από κάθε δεξιοτεχνική υπερβολή. Ο Λ. άφησε επίσης σελίδες θρησκευτικής και ενόργανης μουσικής. Μετά τον θάνατό του, και για περίπου μισό αιώνα αργότερα (δηλαδή έως την εμφάνιση του Ραμό), η γαλλική μουσική αναπτύχθηκε γύρω από τον Λ. Από τους τρεις γιους του, Λουί, Ζαν-Λουί και Ζαν-Μπατίστ, οι οποίοι επίσης ασχολήθηκαν με τη μουσική, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε ο τελευταίος, ο οποίος φρόντισε για την έκδοση του έργου του πατέρα του. Προτομή του μουσικοσυνθέτη Ζαν-Μπατίστ Λιλί.